Dana’

sumber gambar dari: https://asalusulnusantara.files.wordpress.com/2012/04/fcvxnb_m.jpg

Den tau misa’ disanga Dana’. Iate Dana’ male umparangi to ma’kombongan. Narangimo tu nasituru’i tau lan kombongan kumua la menammumo tu tau masiang. Biasanna ke la meparemi tau menammu anna mantunu bai dolo namane mangrakan sia mepare. Melambi’ tonganmi tu Dana’ male lako tu inan la nanii tau menammu. Dio inan iato den tu sendana kapua balombongan. Nateka’mi Dana’ anna membuni dao balombong sendana. Saemi dolo tu tau da’dua la usseroi tu inan la nanii tau menammu. Metambami tu Dana’ dao mai lolok sendana nakua: “Noka’ Deata kumande ke tang Dana’ pi massampan, ke tang ambe’na mangimbo.” Pentallun Dana’ metamba susito, anna mentingara te tau sola duai undaka’i te to ma’kada apa tae’ natiroi. Sulemi te tau sola duai umpokadai tu apa narangi. Sirampunmi ambe’ tondok anna disorong duang bongi tu kapenammuan. Sia disua tu tau male umparampaoi kumua Dana’ tu la manampan anna ambe’na tu la mangimbo. Iatonna lambi’mi allo kapenammuan male nasangmi tu tau lako tu inan diniii menammu. Rampo dukami tu Dana’ sola ambe’na anna disua tu Dana’ massampan anna mangimbo tu ambe’na. Natiromi tau kumua tarru’ buda tu duku’ naala buni Dana’ sia ia duka unnala nasang tu taana ambe’na mangimbo. Ta’pa nakuammi tau tu Dana’ kumua: “Iake menampu’ pole’i tau, tae’mo naiko tu la massampan.” Ia tonna kendek pole’omo pare, la menammuomi tu tau. Belanna tae’mo naia la massampan, malemi tama pangala’ undaka’ serang enoan. Tonna appa’mi napasokko’imi bakana anna penatutu’i solong nabai sule lako banuanna. Masiang to, sangmaleanmi tu tau lako to’ penammuan sibaa bakana nanii bo’bo’ lan. Male dukami tu Dana’ umbaa bakana nanii enoan lan. Iatonna mangkamo to mangimbo, mantaa kandemi tu tau. Marassan tau mantaa kande nabungka’ todami Dana tu tutu’ bakana anna tassu’ sitiaran tu enoan ussiu’ tau naurunganni sisarak-sarak mallai untampe kandena. Torro Dana’ umpebungku’ daun kayu anna tikara urrampunni tu kandena tau saponnona bakana anna male umbaai lako banuanna. Taun iato, marassan tau mepare anna marassan duka ungkassa’i sia den tu umpabendan alang ba’ru. Male dukami dana’ umpabendan alang bitti’ napasirondong ba’tu pira-pira alangna tau. Pada ma’pakissinmi tau langngan alangna. Nakuami Dana’: “Aku manna dikka’ tu tae’ pareku, apara bua’na te alang kupabendan, dai’ to kuballa bangmi.” Nanaranni tau tu Dana’ kumua: “Da’mu ballai tu alangmu belanna nakande api dau tu alangki. Kirampunanmoroko pare mupalangnganni te alangmu.” Narampunan tonganmi pare tau anna membu’dak tu pare napakissin langngan alangna.
Parannu bangmi penaanna tu Dana’ belanna moi anna to matukkun mengkarang sia sumalong lulako lu dio manna mai, apa akamaluteanna ma’pakena naurunganni tang ka’tu ma’pesassak kumande. Silelemo tau untandai sia umpomarussa’i tu pa’pakenana Dana’ belanna natole-tole bangmo napogau’.
Sirampunmi tu ambe’ tondong ungkombonganni tu penggauranna Dana’. Nara’ta’mi ambe’ tondok laditingkan tu Dana’ anna dipungo taleko’ sia disangkin dio garonto’ kalosi tu nanii ponno litti’. Dirondonmi tu litti’ anna limbui nekeke’ tu Dana’. mettete’-tete’ tongan tu Dana’. Pakalan lendu’mi misa’ to Bukku’ la male ma’pasa’. Nakuami Dana’ lako: “E sangmane, tirora’. Malolomora’ka?” Nakuami tu to Bukku’: “Malolomo. Ma’pari ammu indera to?” Nakuami Dana’: “Na bukku’na susi iko. Apa ma’popedampina’ indete.” morairokoka la malolo susi aku?” Nakuami to Bukku’ mebali: “Moraina’.” Nakuami Dana’: “Bungkai’mi te pungoku na iko kupungo indete.” Nabukkai’mi to Bukku’ tu pungona Dana’.
Iatonna tibungka’mo tu pungona Dana’, to Bukku’ omo napungo Dana’. Mangka napungo Dana’, napemarondonni Dana’ tu litti’ anna keke’i tu to Bukku’. Metambami tu to Bukku’ nakua: “Bungkai’mi. Tangkuattamo.” Apa nakua Dana’: “Pengkasarai belanna la malolomoko ke masaiko nakeke’ litti’.” mangkato, natampemi Dana’ anna male metaa-taa umpembunian kalena lako inan senga’.
Sangsaeanmi tu tau la untiro Dana’. Apa tosenga’mo tu nalandiran. Dibungka’mi tu pungona te to Bukku’ apa nasengkei tau saba’ mangka nalussuran tu Dana’. Malemi napemadaka’i tau tu Dana’ anna amparanni. Dirambaimi lanmai tondok sia dipakare’na kumua: “Tae’mo muma’din ullese tondok belanna kadake liu tu penggauranmu.”

PESAN: ada konsekuensi dari setiap tindakan kita. ada ungkapan orang toraja " NANG DOLO SIA MO IA ULU TASSUK NA LETTEK KE DIDADIANKI" artinya berhati-hatilah dalam semua tindakanmu, pikirkan matang-matanglah sebelum melaksanakan sesuatu atau sebelum engkau bertindak.

sumber: http://kamaliran.blogspot.com/2015/11/ulelean-pare.html